Июль 8 лунӧ Россияын пасйӧны тӧдчана праздник – семьялы, муслунлы сиӧм лун.
Гажыслы подувнас лоисны Муром карысь (Владимир обласьт) вежа гозъя – Петыр да Феврония, кодъяс овлӧмаӧсь XIII нэмӧ. Найӧ пӧся радейтлӧмаӧсь ӧта-мӧдсӧ, уна шог венӧмаӧсь и кулӧмаӧсь ӧти лунӧ. Дзебӧмаӧсь жӧ найӧс торйӧн, но кыдзкӧ гозъя век жӧ лоӧмаӧсь ӧта-мӧдыскӧд орччӧн.
Кӧрткерӧс районса Ыджыдвидз сиктын эмӧсь жӧ гозъяяс, кодъяс уна во олӧны ӧта-мӧдсӧ радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн. И том йӧз на вылӧ видзӧдӧмӧн вермасны лӧсьӧдны ассьыныс олӧмсӧ.
Ивановъяс
Ӧта-мӧднысӧ радейтӧны да пыдди пуктӧны и Ивановъяс.
Валерьян Александрович чужлӧма уна челядя семьяын, кӧні быдмӧмаӧсь вит ныв да кык пи.
Валерьян вӧлӧма коймӧд кагаӧн. Ыджыдвидзса школаын помалӧма 10 класс. Кык во кежлӧ армияӧ ветлӧм бӧрын велӧдчӧма педучилищеын. Сэсся чужан сиктса школаас нелямын во велӧдӧма физкультура.
Вылыс тшупӧда категорияа велӧдысьӧн вӧлӧма.
Челядь радейтӧмаӧсь сылысь урокъяссӧ, ветлывлӧмаӧсь баскетбол, волейбол, теннис, мини-футбол, кокни атлетика, лызьӧн котралӧм да гира лэпталӧм, а сідзжӧ шашкиӧн да шахматӧн ворсӧм кузя ордйысьӧмъяс вылӧ.
И ӧні на нывкаяс да детинкаяс корӧны Валерьян Александровичӧс бӧр локны школаӧ да водзӧ нуӧдны накӧд физкультура урокъяс.
Пединститут помалӧм бӧрын 1980 воӧ Ыджыдвидзса школаӧ воӧма том велӧдысь Нина Николаевна Микушева.
Вузас, кыдзи и чужан Висер сиктса шӧр школаас, сійӧс бӧрйылӧмаӧсь старӧстаӧн. Нина вӧлӧма бать-мамыслӧн ӧтка нылӧн, но быдтӧмаӧсь сійӧс быдтор кужысьӧн, тӧлкаӧн, зільӧн, некутшӧм уджысь повтӧмӧн.
Ыджыдвиддзын вылыс тшупӧда категорияа велӧдысь Нина Николаевна нелямын ӧти во 5-11 классъ-ясын велӧдӧ математика, уна во чӧж вӧлӧма и класснӧй руководительӧн.
1984 воын том йӧз лӧсьӧдӧмаӧсь выль семья. Зіль гозъя кыпӧдӧмаӧсь уна жыръя кыпыд керка, кысянь тыдалӧ Висер юлӧн гажа мӧдлапӧлыс.
А гожӧмнас налӧн ӧшинь улыс кутшӧм гажа да мича! Мый сӧмын оз быдмы сэні!
Унаӧн волывлӧны нимкодясьны мича дзоридзьяснас. Аттьӧалана гижӧдъяс таысь вичмылісны налы сиктса администрациясянь да ветеранъяслӧн сӧветсянь.
Картупель кындзи быдтӧны помидор и ӧгуреч, переч и морков, клубника и лук, капуста, свеклӧ да мукӧдтор. Весиг арбузнад чӧсмасьлӧны.
Комын во зіль гозъя видзӧмаӧсь мӧс. Валерьян Александрович быд во арнас вӧралӧ, гожӧмнас чери кыйӧ, а Нина Николаевна мичаа кысьӧ.
Гозъя быдтӧмаӧсь ас кодьныс жӧ тӧлка да уджысь повтӧм нывъясӧс: Надеждаӧс, Еленаӧс да Аннаӧс.
Найӧ ставныс гӧрд дипломӧн помалӧмаӧсь вуз да ӧні уджалӧны. Медся ичӧтыслӧн – вылыс тшупӧда тӧдӧмлуна кык диплом, а медыджыдыс неважӧн лоис майорӧн.
Зятьясыс тшӧтш вузъясын велӧдчӧмаӧсь. Олӧны семьяаныс ӧта-мӧдсӧ радейтӧмӧн, пыдди пуктӧмӧн. Зільӧсь да киподтуяӧсь, тшӧкыда волывлӧны тесьт-тьӧща дорас отсасьны.
Иванов гозъяӧс нимкодьӧдӧны нёль внучка да ӧти внук, кодъяс ёна радейтӧны ыджыд мам-батьсӧ.
Водзӧ на мед гозъялӧн да нывъясыслӧн олӧмыс мунас ӧта-мӧднысӧ радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн.
Чолӧмалам ставнысӧ гожся праздникӧн да сиам быд бурсӧ!
Панюковъяс
Окота пасйыны тайӧ гижӧдас и Панюковъясӧс.
Степан Михайлович чужӧма да быдмӧма Ыджыдвиддзын. Батьыс вӧлӧма войнаса инвалидӧн, Ленинград обласьтын тыш-косьын воштылӧма кок пӧвсӧ. Мамыс велӧдӧма школаын математика.
Семьяас вӧлӧмаӧсь кык ныв да кык пи, Степан – медічӧтыс. Сиктса уджыд мӧрччылӧма и сылы.
Школа бӧрас велӧдчӧма сельхозтехникумын, лоӧма трактористӧн, армияӧдзыс на удитӧма уджалыштны совхозын.
Кык во служитӧма Москва обласьтын, а гортас воӧм бӧрын бара на трактористалӧма совхозын. Кык во кежлӧ ветлӧма Сыктывкарӧ "Комикоммунэнергоын" уджавны, а сэсся Ыджыдвиддзын гаражын, котельнӧйын, заправкаын зільӧма.
Роза Геннадиевналӧн мамыс ӧтнас быдтӧма куим пиӧс да кык нылӧс, Роза вӧлӧма нёльӧдӧн. Ыджыдвидзса шӧр школа бӧрын Сыктывкарса культпросветучилищеын велӧдчӧма библиотекарӧ да 38 во веськӧдлӧма сиктса библиотекаӧн.
Сибыд йӧзыскӧд, ачыс ӧкуратнӧй. Пыдди пуктӧны сійӧс войтыр, бӧрйылӧмаӧсь депутатӧн.
Художествоа самодеятельносьтӧ пырӧдчӧма да ӧнӧдз сьылӧ-йӧктӧ Выльыбса клубын.
Ветеранъяслӧн сӧветын водзмӧстчӧ олӧма йӧзкӧд, быдмысь войтыркӧд да сиктсаяскӧд уджын.
Степан Михайлович да Роза Геннадиевна ӧтлаасьлӧмаӧсь 1981 воын. Шуда гозъя олӧны Ыджыдвиддзын 41 во нин. Ӧшинь улас быдтӧны уна пӧлӧс град выв пуктас. Кӧза-порсь, чипан видзлӧмаӧсь, кук-бычӧ яй вылӧ быдтылӧмаӧсь. И ӧні на картаныс скӧтнас тыр. Степан Михайлович радейтӧ лыддьысьны, а Роза Геннадиевнаӧс тӧвнас тшӧкыда позьӧ аддзывны лыжи вылысь.
Гозъя быдтӧмаӧсь ӧти пиӧс да кык нылӧс, найӧ зільӧсь, авъяӧсь. Ставныс босьтӧмаӧсь вылыс тшупӧда тӧдӧмлун. Ставныслӧн асланыс семья. Быдӧнлӧн нин кык ныв-пи. Эм удж, оланін. Пиыс да зятьясыс йӧзӧдлытӧм войнаса ветеранъяс.
Степан Михайловичлӧн да Роза Геннадиевналӧн кык внук да нёль внучка. Челядьыс тшӧкыда волӧны отсасьны бать-мамыслы: гожӧмнас ӧд колӧ и турун пуктыны, и кӧрым заптыны, и град вылын ноксьыны. Асьныс гозъя зільӧсь, татшӧмӧн жӧ быдтӧмаӧсь и ныв-писӧ.
Суседъясыс ошкӧны Панюковъяслысь зятьяссӧ да писӧ. Локтасны пӧ да оз бара весь овны, горт гӧгӧрыс пыр мыйкӧ вӧчӧны-отсасьӧны. Ӧні ыджыдджык внукъясыс нин зільӧны.
Чолӧмалам Степан Михайловичӧс да Роза Геннадиевнаӧс июлься праздникӧн. Мед и водзӧ налӧн керкаын ставӧн вӧліны шудаӧсь, радейтісны да ӧта-мӧдӧс пыдди пуктісны!
Поповъяс
Радейтчӧмлы сиӧм гожся праздникӧн окота чолӧмавны и Поповъяслысь ыджыд семьясӧ.
Иван Васильевич чужлӧма Ыджыдвиддзын. Бать-мамыслӧн тырмӧма сямыс быдтыны уджач, тӧлка кык пиӧс да кык нылӧс.
Иван вӧлӧма коймӧдӧн. Ыджыдвидзса школа помалӧм бӧрын Сыктывкарын велӧдчӧма трактористӧ. Алма-Атаын служитӧма армияын кык во. Совхозын зі-льӧма трактор вылын комын сайӧ во да нӧшта сизимӧс котельнӧйын.
"Беларусьӧн" Иван Васильевич ёна отсасьӧ сиктса войтырлы гӧрны, мудйысьны, картупель керны. А водзынджык йӧзлы вайлывлӧма пес да керка вӧр. Таысь сійӧс пыдди пуктӧны.
Юлия Михайловна жӧ мамыслӧн ӧтка нылӧн вӧлӧма. Быдмылӧма-велӧдчылӧма Висерын.
Сиктад быдсяма удж ковмылӧма вӧчны. Мамыс лун-лун уджалӧма видз-му ов-мӧсын, а гортас нылыс пес пыртлӧма, пач ломтӧма, ва ваялӧма, керка пелькӧдӧма, сёян пуӧма, мыськасьӧма, скӧт дӧзьӧритӧма… Удитлӧма и Ыджыдвиддзӧ рӧдвуж дорас волыны.
Сэки и тӧдмасьӧмаӧсь Ыджыдвидзса том зон да Висерса ныв. 1974 воын лӧсьӧдӧмаӧсь выль семья. 2024 воын ӧтлаын олӧмныслы тырас нин 50 во.
Первой олӧмаӧсь Иван Васильевичлӧн бать-мам ор- дас, сэсся кыпӧдӧмаӧсь сикт шӧрын аслыныс керка.
Юлия Михайловна уджавлӧма поштальонӧн. Сиктад мӧд нимтӧ ӧдйӧ ӧд и пуктасны – уна во вӧлӧма Пошта Юляӧн.
Сэсся медся сьӧкыд кадас, кор школаын, детсадйын, клубын, ФАП-ын – став 13 учреждениеас – зільысьяслы удждоннас ёна сёрмӧдчылӧмаӧсь, сиктсӧветын кассиралӧма.
Юлия Михайловна нималӧ сиктын, районын да и Комиын аслас общественнӧй уджӧн.
18 воысь дырджык юр-нуӧдӧма ветеранъяслӧн сӧветӧн. Коми Республикаса да Кӧрткерӧс районса почёта ветеран.
Сылӧн веськӧдлӧм улын сиктын чукӧртӧмаӧсь тылын уджалысьяс, войнадырся челядь, мам-героиняяс йылысь уна гижӧд-казьтылӧм.
Коми ань быд во чукӧртӧлӧсьӧдӧ сӧветлӧн удж йылысь альбом. Ветеранъяс- кӧд уджыд зэв кывкутана, кӧть сыысь и оз мынтысьны. Аттьӧ Иван Васильевичлы, мый сетӧма позянлун Юлия Михайловналы сы мында во веськӧдлыны ветеранъяслӧн сӧветӧн.
Зіль гозъя картупель кындзи быдтӧны помидор да ӧгуреч, свеклӧ да морков, клубника да лук, тыква да кабачок. Кисьмӧны черноплодка да калина. А дзоридзыс кымын сикас!
Да и тӧвнас Юлия Михайловналӧн ӧшинь вылыс тыр дзоридзнад. И мӧстӧ уна во видзлісны. Налӧн гидын руксыліс порсь, баксылісны кӧза да ыж, асьныс чӧсмасьлісны кролик, дзодзӧг да индюк яйӧн, чипан-петукыд вӧлі жӧ.
Ӧшинь улас гоз-мӧд во вӧлі черилы уяланін.
Иван Васильевич да Юлия Михайловна быдтӧмаӧсь удж радейтысь кык нылӧс да ӧти пиӧс.
Медыджыд нылыс школасӧ помалӧма эзысь медальӧн, Коми пединститут бӧрын ачыс нин велӧдӧ физика да информатика.
Пиыс кыпӧдӧма Ыджыдвиддзын кык судтаа керка. Сылӧн аслас нин семья. Коймӧд нылыс уджалӧ да быдтӧ куим челядьӧс.
Иван Васильевичлӧн да Юлия Михайловналӧн куим внук да куим внучка. Гозъя, мыйӧн вермӧны, отсасьӧны ныв-пиыслы. А найӧ, кор колӧ, отсасьӧны жӧ бать-мамыслы.
Сиам Иван Васильевичлы да Юлия Михайловналы, налӧн ныв-пилы да внук-внучкаяслы дзоньвидзалун, ыджыд шуд, ӧта-мӧдӧс водзӧ пыдди пуктыны да радейтны.
* * *
Сиктысь став шуда гозъясӧ кӧ казьтывны, позьӧ книга гижны. Олӧмыд олӧм на: оз быдӧнлы Петырлы да Феврониялы моз пай вылас усь кувны ӧти лунӧ… Унаӧн мунӧны мӧдаръюгыдас. Миян сиктын тырмымӧн и дӧваӧн кольӧм ӧтка аньыс, да и дӧвечьясыд эмӧсь. Унджыкыс ӧткӧн и олӧны-быдтӧны ныв-пиӧс, отсалӧны и верстьӧнас нин.
Сиктад ӧд уджыд помасьлытӧм: керка, пывсян, градвывса удж, турун ытшкӧм-куртӧм. И ӧткӧннад сьӧкыд ставсӧ вӧчны. Коркӧ арталім да, Ыджыдвиддзын, вӧлӧмкӧ, 40 гӧгӧр ӧтка мужичӧй (гӧтрасьлытӧм да дӧвеч). А вот ӧтка олысь нывбабаяссӧ эг на арталӧй. Но быд мортлы ӧд му вылас сетӧма пӧвсӧ. Со мый казьтыштсис та кузя.
Уна во сайын пызан сайын пукалӧмаӧсь-пасйӧмаӧсь ӧти ыджыдвидзсалысь чужан лун. Кодкӧ и шуӧма, мый ставныслӧн тані эм пӧв, сӧмын пӧ Ӧгашлӧн абу. Нывбабаыд кыв шутӧг петӧма пызан сайысь. Регыд мысти воссьӧма ӧдзӧс, и Ӧгашыд пырӧма керкаас кузь пӧвйӧн, видлӧй пӧ ӧні шуны, мый ме пӧвтӧм. Верӧстӧм шмонитысь нывбабаыд кужӧма кывкӧртӧдсӧ вӧчны.
Водзӧ на гажа му вылас мед оз помась радейтчӧм, ӧта-мӧдӧс пыдди пуктӧм, шуда олӧм да челядьӧс быдтӧм. И быдӧнлы мед мойвиас аддзыны ассьыс радейтана пӧвсӧ. <>
Анна ПОПОВА
