Новости Республики Коми | Комиинформ

Сьöкыд здукö горöдліс сьывны

Сьöкыд здукö горöдліс сьывны
Сьöкыд здукö горöдліс сьывны
logo

Таво апрель 17 лунö тырис эськö 80 арöс Леонид Степанович Огнёвлы, журналистлы, критиклы, челядьлы енбиа гижысьлы.

Чужöма Питирак Вань Степ Лёнь Емдін районса Гам сиктсöвет улö пырысь Батурорд грездын. 1952 воын Емдінса педучилище помалöм мысти во велöдöма тані жö серпасасьны, а сэсся пырöма уджысь орöдчывтöг босьтны тöдöмлун Коми пединститутса физика да математика факультетö. Та бöрын сійöс дзик пыр ыстöмаöсь Изьва районса Кельчиюрö велöдны математика. 1968 воын сійö семьянас бергöдчöма чужанінас да вöзйысьöма уджавны районса "Вперёд" газетö. Тані и зільöма видз-му овмöс юкöнса корреспондентöн да ответственнöй секретарöн, волöма Емдін мулöн быд пельöсö.

Леонид Огнёв гижöма тшöтш уна висьт, фельетон, мойд да кывбур. Йöзöдчöма "Войвыв кодзув" да "Чушканзі" журналъясын, "Югыд туй" да "Красное знамя" газетъясын. Сылöн петöма "Татчö быдмасны дзоридзьяс", "Нюм", "Пöсь кöлöбъяс" небöгъяс, висьтъяссö йöзöдöмаöсь и сборникъясын.

Кувсьöма Леонид Степанович Огнёв 1991 вося май 3 лунö лёк пыкöсысь. Но сійöс öнöдз ставöн казьтылöны сöмын шоныд да бур кывъясöн.

Казьтылö Вячеслав Огнёв:

öіÖВокöй вöлі 7 арöсöн ыджыдджык, да ме быдми сылöн туйдöм-велöдöм улын. Лёня томдырйиыс вöлі яр комсомолечöн да нэм помöдзыс — коммунистöн. Сійö öтмоза пыдди пуктіс и сьöд удж вöчысьöс, и чина мортöс, кыкнаннысö ним-вичнас ыдждöдліс. Сылы быдлаöдз вöлі мог. Эз вермы веськодя видзöдны, кор кодкö юис-кодаліс, гöтырсö нöйтіс, уджтöг бовъяліс. Татшöмъяссö сійö критикуйтліс "Йöрш" стенгазетын либö районкаын аслас ги-жöдъясын. Овліс, таысь сылы сюравліс öбидчикъяссянь, но унджыкыс век жö бурасьлісны, öд Лёня кужис ладмöдчыны йöзыскöд.

Челядьдырыс воклöн вöлі сьöкыд. Война воясö да сы бöрын на коми грездъясын унаöн кулалісны тшыгла. Тадз вöлі и Батурордын. Öтчыд Емдінса педучилищеын велöдчысь нин Лёня мездіс кулöмысь мама-нылаöс. Налöн сёйнысö нинöм абу вöлöма да водöмаöсь кöдзыд паччöрас кувны. Вокöй казялöма, мый пачыс некымын лун нин оз ломтысь, да шызьöдöма йöзсö. Мама-нылаöс нуöмаöсь больничаö да бурдöдöмаöсь.

Лёня сюйис меным вежöрö, мый Енмыс ни омöльыс абу. Миян грездын öти нывбаба вöлі сёрнитö ас кежас. Аньяс тшöктісны миянлы кывзысьны, мый йылысь сійö варовитö омöльыскöд. А Лёня и шуис, сылöн пö фронт вылын верöсыс да вокыс усисны, шогысла да сьöкыд олöмысла и сёрнитö ачыс аскöдыс. А Енлы эскöмысь бергöдöм ради вокöй коркö босьтіс öбраз, разис сійöс, серпассö колис ("произведение искусства" пö), а рамасö сотіс.

Вокöй ёна водзмöстчис общественнöй уджын. Жаль, бöръя воясас пыр тшöкыдджыка юышталіс. А сэсся и лёк пыкöс кöвъясис да виис Лёняöс.

Казьтылö "Вперёд" газетса журналист Тамара Костромина:

Леонид Степанович газетын заводитіс уджавны видз-му юкöнса корреспондентöн. Туйяс сэки вöліны зэв лёкöсь, воöдчыны сикт-грездöдз позис сöмын подöн либö пöпуттьö машинаöн (редакциялöн "Уазикыс" пыр вöлі жугалöма). Но тайö эз падмöд журналистöс, и регыдъя ка-дöн сійö кытшовтіс ставнас От гöрасö.

Леонид Степанович гижис мöс лысьтысьяс, механизаторъяс, пастукъяс, видз-му бердын мукöд уджалысьяс йылысь. Та дырйи сійö кужис казявны да петкöдлыны мортыслысь став югыдсö да бурсö. Газетысь ас йывсьыныс лыддьöм бöрын йöзыс быттьö бордъясьлісны, босьтчылісны уджаныс выль вынöн.

Сикт-грездын журналист Огнёвöс тöдісны да пыдди пуктісны том и пöрысь. Кулöм бöрас нин унаысь кывлі йöзсянь: "Леонидлöн пырöм бöрын миян век кыпавліс лов, весиг пемыд скöт картаыс югзьывліс".

Леонид Огнёв гижис öдйö да уна. Та дырйи аддзывліс кад и фельетон да шмонь лöсьöдны. Но овліс, сійö дыр кежлö ланьтлывліс аслас жыръяс. И тайö здукъясас ставöн тöдім: Леонид Степанович "чужтö" мыйкö сэтшöмтор, мый вылын кутасны серавны ставöн, мый вылö чукöстчас районыс дзоньнас. Ачыс жö сійö гижигас то сераліс, то вашъяліс-нюмъяліс, то чукрасис. Сы вылö видзöдöмöн и ми тшöтш нимкодясим.

Кызь воысь дыр Леонид Огнёв уджаліс районса газетын. Но сöмын öтлаын дас во уджалöм мысти ме тöдмалі, мый редакцияö локтöдз на сылöн петавлöмаöсь нин небöгъяс. Со кутшöм вежавидзысь морт!

Казьтылö гöтырыс Раиса Огнёва:

Кельчиюрö ме локті уджавны Изьваса видз-му училище помалöм бöрын. Сійö жö кадас сиктö воис том велöдысь Леонид Огнёв. Мича да шмоньлив том зон меным кындзи воис сьöлöм вылас тшöтш библиотекарь Клавалы да завхоз Валялы. Но Лёня бöрйис менö. Гашкö, сы вöсна, мый ме вöлі кöнöвалöн, а сылöн ичöтдырсяньыс висис кокыс.

Ме ньöти ог жалит, мый петі Лёня сайö. Сійö зэв ёна радейтіс челядьöс. Öти бöрся мöд миян чужисны 4 ныв да 1 пи. Олім гöлиника, но шудаа, öта-мöдöс ылöдлытöг. Лёня унаысь шулывліс нывъяслы, лоöй пö мам кодьыд жö бур гöтыръясöн. Челядьным миян бур йöзöн быдмисны. Верöсöй вöлі кöсйö, медым найö да внукъяс ставныс тöдісны коми кыв. Öні, комынысь унджык во мысти, лыддьысьö да варовитö комиöн сöмын Лена ичöт нывным.

Лёня ёна водзмöстчис общественнöй уджын. Кельчиюрын олігöн 15 во чöж сійö быд тöлысь öшöд-лывліс сиктсöвет дорö "Йöрш" стенгазет, кытчö гижис и серпасаліс ставсö ачыс. Овліс, сылы сюравліс серамвыв лэптöмаяссянь. Öти та-тшöм "герой" гырдöдз нöйтöма, муас тупльöдлöма и шляпасö талялöма. Коркö гортöдз ружьеöн волісны. Бур, кöзяйкаыс казялöма да шуис, мед дзебсим да öдзöссö эг восьтöй. Унаысь шулывлі, мися, эновтчы аслад "Йöршсьыд", гиж тешъястö, а то код юраясыд и вины вермасны, коля öтнам вит челядьöн. А сійö пыксьыліс, татшöмöн пö и колö лоны збыль коммунистлы. И кöть верöсöс бöрыннас вöтлісны партияысь, сійö нэм помöдзыс шуис асьсö коммунистöн.

Казьтылö нылыс Елена Перминова (Огнёва):

Люся чойöй меным тшöкыда шулывлö, тэ пö батьыд кодь жö веськыд, ставсö синмö висьталан. Збыль тадз. Ме ог радейт ылöг да суклясьысь йöзöс. Таö менö велöдіс батьöй.

Сійö вöлі миянкöд стрöг, но сэк-жö радейтіс ставнымöс. Кöсйис, медым ми быдмим ылöдчытöм, мывкыд, прамöй йöзöн, зілис, медым миян и ловным, и ортсыным вöлі сöстöм. Бать тшöктывліс гортын ставсö пуктыны ас местаас, узьны водігöн мед тасьті-пань и кöмкот вöлі мыськалöма, пинь весалöма. Таö жö ме велöда ассьым челядьöс.

Вежöрö тшупöма öти лоöмтор. Кельчиюрын велöдысь Дмитрий Николаевичкöд найö октöмаöсь лэч. Шедöма кöнтар. Бать вайис сійöс гортö пöшти кушöн, лэчкысь мездысигас сэтшöма нетшкысьöма. Пуктіс пöткасö пызан вылö да гораа бöрддзис:

—Оз позь тадзи тешитчыны ловъя лов вылын. Бурджык вины öтчыдысьöн. Ме сэсся некор эг сиасьлы-лэчкасьлы.

Бать пыр эскис бурас, некор эз усьлы ловнас, кутшöм кöть сьöкыд эз вöв. Некор эз петкöдлы, мый сылы шог либö деливö. Мöдарö, сьöкыд здукö горöдліс сьывны.

Меным нимкодь, мый менам вöлі татшöм бать. Сыысь прамöйджык мортсö нэмöн на эг аддзыв.

Снимок вылын: Л.С.Огнёв (шуйгавылас) гöтырыскöд, мамыскöд да Николай пиыскöд.