Новости Республики Коми | Комиинформ

Кöсйöмсö збыльмöдöма

Кöсйöмсö збыльмöдöма
Кöсйöмсö збыльмöдöма
logo

Паныдалі кö кöнкö ывлаын, некыдз эськö эг чайт, мый тайö мортыслы 74 арöс, мый сійö сы мында аддзылöма аслас олöмын, бура помнитö война да сы бöрся кадсö. Буретш сыкöд йитчöм казьтылöмъяссö и пыртіс редакцияö (найöс ми йöзöдлім нин), а сэсся воим сёрниö да, кори висьталыштны аслас олöм йылысь.

Чой-вок бöрсяыс

Василий Васильевич Пыстин чужлöма Сыктыв районын, Волся сиктса Ляпин грездын 1937 воö. Сизим класс помалöм бöрын пырöма Сыктывкарса фельдшерско-акушерскöй школаö, коді сэсся 1955 воö, буретш сылöн велöдчигöн, лоöма медицинскöй училищеöн. А мунöма сэтчö чой-вок бöрсяыс.

Помалöм бöрас уджалыштöма Визинын, кöні велöдчигас вöлöма практика вылын кага чужтан керкаын. Главнöй врачыс корöма, лок пö ас районö. Первой ыстöмаöсь Поёлö, сэсся вуджöдöмаöсь Вадыбö, горт дорас матöджык. А кык тöлысь мысти нуöмаöсь армияö. Куим во служитöма Калининград обласьтын, вöлöма кöрт туй войскаса медсанчасьтын фельдшерöн. Армия бöрас мамыс тшöктöма пырны институтö, ёна кöсйöма, мед медічöт пиыс лоас врачöн.

Киевö, вокъяс дорö

—Гортын олышті да муні Киевö вокъяс дорö. Война кадас найö дыр куйлісны госпитальясын, тöдмасьöмаöсь сэні Украинаысь салдатъяскöд. Выль ёртъясыс и корöмаöсь найöс шоныдджыкинас, Войвылад пö нинöм оз быдмы, кöдзыд да тшыг. Сэні и шуи велöдчыны водзö. Пыри Киевса мединститутö рытъя отделениеö, а нёльöд курсын вуджöдісны лунъяö. Сизим во велöдчи, олі вок ордын, — уськöдіс тöд вылас кольöмасö Василий Васильевич да серамсорöн пасйис: — Кöть и уджалі нин фельдшерöн, институтö веськалі сöмын нёльöд воас — век баллъяс эз тырмыны, роч кывйысь "3" пуктöны да. Ректорыс тöдмалöма, мый ме вои Комиысь, да вöзйис вайны национальнöй школаын велöдчöм йылысь справка — сэки эськö конкурстöг босьтісны, но вокъяс шуисны, эн пö янöдчы, ачыд нин кыдзкö "старайтчы".

Со и зільöма да век жö ассьыс и мамыслысь кöсйöмсö збыльмöдöма. Весиг абу гöтрасьöма велöдчигас, кöть и абу нин дзик том вöлöма, мамыс корöма первой помавны институтсö да вöлись семья лöсьöдны. Дерт, кöнкö, ассьыс том кадсö тöд вылас кутіс, поліс, мый тайö вермас дзугны велöдчöмсьыс и писö.

Буретш помалігас институтас лöсьöдöмаöсь выль специальносьт. Василий Васильевич сэтчö и гижсьöма, лоöма анестезиолог-реаниматологöн. Таöдз татшöм врачьясыс абу на вöлöмаöсь, та понда уна сьöкыда висьысь кувсьылöма. А кор операция-яссö кутöмаöсь вöчны наркозöн, мöдаръюгыдö мунысьыслöн лыдыс ёна чинöма. Сійö медводдзаöн вöзйöма укол отсöгöн бурдöдны и пинь. Уджалöма коми морт Киевса больничаясын. Бöрынджык босьтöмаöсь КГБ-лöн госпитальö, кöні медвылыс категорияа врач зільö талунъя лунöдз. А аслыс татшöм специальносьтсö бöрйöма сы понда, мый медучилище бöрын Вадыбын уджалігас абу вермöма дор-йыны кулöмысь дзоляник нывкаöс.

Öні на юрас кутö

Сійö ылі кадся лоöмторсö доктор век на кутö юрас да некор оз вунöд.

—Öтчыд сёр рытнас нин öдзöсö кодкö таркöдчис. Вöлöмкö, велöдысь Октябрина Ивановналöн верöсыс. Шу-ис, нывкаöй пö дзоньнас öзйö. Мунім на ордö. Войбыд сэні пукалі, а жарыс öтарö содіс, 42-öдз кыпаліс, ни пенициллин укол, ни компресс эз отсав. Куим час войын кагаыд кувсис. Вöлöмкö, вежон нин висьöма дзолюкныс, но бать-мамыс мыйлакö абу шыöдчöмаöсь больничаас. Ставöн бöрдöны, ме тшöтш, некыдз ог вермы ас садьö воны. Асылöдзыс сэні олі, а сэсся удж вылö муні. Быд татшöм лоöмтор кузя коліс "отчитайтчыны". Ме серти, тайö вöлі менингит. Гижи, кыдзи-мый лоис, да нуи "отчётöс" главврачлы. Сійö шуис, мый ме ставсö вöчи колана ногöн, да такöдіс, отсавны пö эськö некыдз эн нин вермы. Тайö менö зэв ёна майшöдліс. Бöрыннас нин мöвпалі, вöлі кö анестезиолог-реаниматологöн, эг эськö лэдз кагалы кувнытö. Кöть, мöдарсянь кö, öні эм быд сикас лекарствоыс, и то, овлö, оз вермыны бурдöдны, — висьтасис врач.

Этша эськö и уджалöма сійö училищесö помалöм бöрын, регыд мысти босьтöмаöсь армияö, но уна интереснöйтор лоöма сылöн олöмын тайö каднас. Вадыбсянь 12 верст сайын вöлöма Гöрсиб вöрпункт. Сэтчö, вöрас, вайлöмаöсь пленö веськалöм немечьясöс да тшöктöмаöсь стрöитчыны. Кыптöма неыджыд посёлок. Быд вежон том фельдшер ветлывлöма тшöтш и на дорö, вöчалöма челядьлы прививкаяс, видлалöма висьысьясöс. Öтчыд нöбасьысь аньöс вайнысö ыстас Визинö, районса больничаö. Кутшöмкö кад мысти бара мöдöдчас посёлокад. Ар нин вöлöма, бура кöдзыд.

—Нёль кымын километр восьлалі, кыла, кодкö воча локтö телегаöн, тэрмöдлö вöвсö. Вöлöмкö, сійö аньтö верöсыс нуö ме дорö Вадыбö, ачыс код юра. Ме, дерт, чуйми, мыйла сійö абу Визинын. Нывбабаыд дорйысьö, кытчö пö ме коля нёль челядьöс, кор верöс век шома юра. Воштысьны некытчö, пукси телегаад да водзö гöнитам. Ывлаас лымъявны кутіс, мунігкостіным гöгöр еджыд лои. Неуна эг воöй сиктöдз, кагаыд тёльскысис телегаас идзас вылö. Пöрччи пальтоöс, верöсыс – купайкасö, да гаровтім-шебрöдім кыкнаннысö. Медводдза керкаас вöзйысим, олöма нин пöчö лэдзис да, пыртім кагаа аньтö, водтöдім паччöрас. Кори мыйкö лэчыдджыктор, мед гöгсö вундыны. Пöчыд индіс чуньнас, тонö пö ыж шыран ножичыс. А сійö дзик няйт, но мöвпавны та йылысь да мыськавны некор вöлі, босьті да вунді. Кагатö мыськыны кутім да, идзасыс сибдöма сы бердö. Аньыд верöссö ыстіс гортас, а ме вежон чöж ветлöдлі, уколалі дзолюксö и мамсö. Ен отсöгöн, ставыс лючки помасис. Вежон мысти бара муні Гöрсибад, тшöкті верöсыслы босьтны гöтырсö да кагасö. Сійö вöла-доддьöн нин нала воліс. Та йылысь институтын гигиена кузя экзамен сдайтігöн öти профессорлы висьтавлі. Нинöм сэсся эз юась, "5" пуктіс, а тайö лоöмторсö мукöд студентъяслы пример пыдди век вайöдлöма — аддзысьлігъясöн асьныс меным казьтывлісны.

Булька мездіс

Армияö мунтöдз посёлокö бöръяысь ветлігöн кежи видлыны кагатö. Найö тöдісны, мый ме локта сійö лунас, да дасьтысьöмаöсь нин. Пыри керкаас, а пызан вылас картупель чугун, сола тшак, пуöм капуста, нянь, джоджас — ящик водка. Пыр и локтісны немеч-суседъясыс, кöсъям пö аттьöавны тэнö бур вöчöмсьыд. Кисьталісны водкатö стöканъясö да тшöктöны пöрöдны, а ме ньöти ог вöлі ю. Джынсö кыдзкö ньылалі да лöсьöдчи мунны, мися, зэв кузь вöлöк на колö вуджны. Найö шуöны, ми пö петкöдлам тэныд веськыд туй. Стöкантö быть тшöктісны помавны да неуна колльöдісны. Кöть пемыд, ме, буракодь гажми да, зэв збодера, сьылігтырйи восьлала йи вывтіыс — юыс кынмöма нин вöлі. Виччысьтöг Булька понйöй, сыкöд вöлі ветлывла посёлокас, кутіс никсыны да кок гöгöр гартчыны, быттьö öлöдö мыйыськö. Ме йöй юрнад чужйи на сылы, а сэсся друг видзöдлі да повзи: метр кык сайын сьöд йир — зэв ыджыд восьсаин. Пыр и палялі. Кайлі берегас, босьті бедь да зэв видзчысьöмöн сэсся муні, коркö асъявылыс нин гортö вои. Не кö Булька, сідз, колöкö, и дзумгыси öшмöсас.

Абу жö кокни

Институт помалöм бöрын коми зон гöтрасьöма, аслыс пöвсö аддзöма Киевысь жö, гöтырыс тшöтш врач. Гозъя чужтöмаöсь-быдтöмаöсь кык челядьöс.

Ме юалі Василий Васильевичлысь, кыдзи овсьö шоныдінас да эз-ö вöв окота бергöдчыны чужан Коми муас.

—Овнытö сэні, дерт, бурджык, муыс озырджык и поводдяыс шоныдджык. Но прöстöй йöзыслы абу жö кокни, чöжöм сьöмыд налöн сідзи жö вошис, но нинöм оз бергöдны. Сёян-юан да торйöн нин лекарство зэв дона. Коммунальнöй услугасьыд уна жö кульöны, а удждон да пенсия абу ыджыд. Сэсся националистъяс юрсö кыпöдöны, роч кывлы паныд сувтöны. Öти кывйöн, кыдзи быдлаын, эм бурыс и лёкыс.

***

"Вöлі дум бергöдчыны гортлань. Кор Сыктывкарын воссис кардиоцентр, вöзйывлісны удж. Но оланін эз кöсйысьны сетны, а Киевын патера, семья. Да и тьöща миянкöд оліс. Найö ёнасö эз окотитны татчö локны, и вокъяс тшöтш паныд вöліны. А сэсся СССР-ыд киссис, странаыд мöд лоис, да и арлыдöй кутіс талявны. Вежны ставсö вужвыйöн сьöкыд нин лои, но отпускад век волывлі и волывла. Чойясöс видла, бать-мамлöн гуяс вылö кежавла, чужан керка дорö, коді век на сулалö, да кöть и абу нин миян, ветла".

Подписывайтесь на наш канал в MAX

Подписывайтесь на канал "Комиинформа" в MAX




На сайте осуществляется обработка пользовательских данных с использованием Cookie в соответствии с Правилами использования cookies. Оставаясь на сайте, Вы соглашаетесь с условиями Правил. Вы также можете запретить сохранение Cookie в настройках своего браузера.