"Коми му" газет тöдмöдліс нин лыддьысьысьясöс уна нималана артисткöд. Талун миян гöсьт — Коми Республикаса опера да балет театрын сьылысь Тамара Савченко.
Тамара Савченко — государственнöй премияа лауреат.
Енбиа артистка ворсö "Куратовын" Антонинаöс, "Карменын" Карменöс, "Царская невестаын" Любашаöс, "Евгений Онегинын" Ольгаöс да няняöс, "Риголеттоын" Маддаленаöс, "Цыганский баронын" Чипраöс.
Окотапырысь ворсö и челядьлы мойдъясын. На лыдын: "Кошкин дом", "Бременские музыканты", "Старые сказки дедов", "Принцесса из страны Роз" да с.в.
Квайт арöссянь киас чер кутöма
Ачыс Тамара Александровна Удора районса Важгортысь. Семьяныс олöма гöля. Гортас весиг телевизорыс абу вöлöма.
—Дас кöкъямыс арöсöдз телевизорсö эг аддзыв, — чуймöдіс сійö менö.
Бать-мамлöн бöжас сиктса челядь эз кутчысьлыны, ас кежаныс быдмисны. Но эз пакöститчыны, а велöдчисны да уджалісны. А уджыд, майбыр, вичмылöма. Пес-ва пыртны, пес поткöдлыны да тэчны, пач ломтыны, пусьыны. Тамара квайт арöссянь нин киас чер кутöма.
—Помнита, школаысь локта, гортын ва абу, — казьтылö сійö. — Котöрöн лэччыла вала. Юкмöс дорыс йизьöма. Босьта чер да медводз керала йисö.
Радейтöма сійö вуграсьны. Асьныс вöчасны вöлöм пур да войбыд сысянь чери кыйöны. Öтчыд мунöмаöсь вуграсьны да чорыда и повзьöмаöсь. Пемыдінас кылöма, быттьö кодкö ва веркöстіыс шалсйö-восьлалö. Дзоръялöмаöсь челядьыд, но пемыдінысь некод абу мыччысьöма. Повзьöм вывсьыд öдйö сынöмаöсь береглань. Сэсся кодкö и аддзöма — утка уялö.
—Öні мöвпала да, ассьым эськö челядьöс öтнанысö пуръясьнытö эг лэдз, — шуö Тамара Александровна.
Карасина лампа улын
Сиктас тшöкыда биыс абу вöлöма да, лыддьысьны, гортса удж вöчны пыр ковмылöма карасина лампа улын. Кор мöдöдчöма Сыктывкарö искусствояс училищеö, чайтöма, мый карсаясысь тöдöмлуныс этша да велöдчыны оз босьтны. Но тыдовтчöма, мый некодысь сійö оз кольччы. Тамара öд вит арöссянь нин гижöдчылöма сиктса библиотекаö да и школаас бура велöдчöма.
—Ичöтсянь кöсйи лоны сьылысьöн, мöд дум весиг эз вöв, — водзö висьтасьö ань. — Кöть и гöля олім, но мам пыр сетліс сьöм пластинкаяс ньöбöм вылö. Кывза вöлі радиола да бöрсяньыс сьыла испанскöй, итальянскöй кыв вылын. А ачым нинöм ог гöгöрво.
Сиктса художественнöй самодеятельнöй артистъяс енбиа нывкаöс сьöрсьыныс вöлöм концертъяс вылö новлöдлöны. Вашка ю кузя пыжöн ветлывлöмаöсь сьывны районса конкурсъяс вылö.
Искусствояс училищеын велöдчигöн Тамара Александровна сьылöма "Асъя кыа" ансамбльын. А корöма сійöс сэтчö ансамбльöн веськöдлысь Виктор Морозов. Ветлывлöма сэтчöс артистъяскöд и гастрольöн Россия пасьтала да суйöр сайö.
—Уджалі накöд кольöм нэмса 80-öд воясöдз, — водзö сёрнитам сьылыськöд. — 1981 воын пыри велöдчыны Улыс Новгородса консерваторияö. Сэні медводдза курсын петі верöс сайö да чужті нылукöс. Сыктывкарö менö корис опера да балет театрысь дирижёр Чачин. Сійö вöзйис ворсны "Фаустын" Зибельöс. Тайö зонка. Но кор вои августын татчö, Чачиныс театрын эз нин уджав. И Зибельöс ворсны меным эз сетны. "Фаустын" ворсі Мартаöс.
Сьылöма Германияын
Кольöм нэмса 90-öд вояс миян странаын вöліны зэв сьöкыдöсь. Йöзыс уджалісны, но сьöмсö налы эз мынтыны. Олісны гöля, тшыг нисьö пöт. Тöдліс татшöм олöмсö и Тамара Александровна. Лунтыр пö вöлі öчередьын сулалам, мед дас котлет ньöбны.
Верöсыс аньлöн — кларнетöн ворсысь. И "тшыг" кадö сылы вöзйöмаöсь уджавны нёль во Германияса военнöй оркестрын. Сыктывкарын асланыс оланін налöн абу вöлöма да, Савченкояс мöдöдчöмаöсь суйöр сайö.
—Германияын, дерт, вöлі лöсьыд. Нёль во ми сэні олім быттьö райын, — висьталö Тамара Александровна. — Лавкаас первойысьсö пырим да джöмдім. Сы мында сёяныс, паськöмыс. И ставсö позьö ньöбны и быдöнлöн та вылö сьöмыс эм. Суйöр сайын йöзыс збыльысь олöны, а тані сöмын тільсьöны-уджалöны. И зепныс куш.
Тамара Александровна Германияын сьылöма гажъяс, выставкаяс вылын, библиотекаясын. Тöдмасьöма öти пианисткакöд да сыкöд уна концертын петкöдчöмаöсь. Германияын рочыс вöлöма уна. И роч сьыланкыв, романс, ария кывзысь-радейтысьыс вöлöма тырмымöн. Ёна налы отсасьöма Маргита нима ань. Ачыс немка. Зэв писькöс да бур сьöлöма пö сійö вöлі. Но Савченкояслöн контрактыс помасьöма да ковмöма бöр локны Германияысь. Кöть эськö и Тамараöс вöлöм кольöдö Маргитаыд.
—Оланпас эг торкалöй, и контракт помасьöм бöрын мунім Германияысь. А унаöн кольччисны и öні сэні олöны да зэв на и бура, — каитчöкодь ань.
И кор татчö бöр воöмаöсь, сьöлöмыс дількмунöма. Дерт, быттьö мойдысь адö веськалöмаöсь да.
—Сэки позис уна нажöвитны, но эг сяммöй, — шуö артистка. — Юаласны вöлі, уна-ö корам гаж вылын сьылöмысь, да вочавидзам, мися, мыйта сетанныд. Öні гöгöрвоа, кöсъян кö вылöдз лэбзьыны, медводз ачыд асьтö донъяв. А коми йöзлöн татшöмыс абу. Пыр йöжгыльтчöмöн олам.
Тöкöтьö гöлöстöг абу кольöма
Вöлöма кад, кор Тамара Александровна тöкöтьö гöлöстöг абу кольöма. Спектакль водзвылын котöрöн волöма гортас понсö ывлаö петкöдлыны да челядьсö вердыштны. Тэрыба нуръясигас няньторйыс сьылысьлы голяас сатшкысьöма. И заводитöма аньыд чорыда кызны.
—Нелямын кымын минут кызі, — висьталö Тамара Александровна. — Быттьö и чуктіс сэсся няньторйыд, но горшöс сотіс. Сэсся петі Грифöс гуляйтöдны. А сійö менам кукань ыджда овчарка вöлі. Кыдзи тай не- тшыштчис, да ме уси. Понтö чуксалігöн менам гöлöсöй дзикöдз вошис.
Мый вöчны? Недыр мысти нин сцена вылын колö петкöдчыны, а Тамара Савченко гöлöстöм. Звöнитöма Ия Бобраковалы, вашкöдöмöн висьталöма лоöмтор йывсьыс. Но спектакльтö абу дугöдöмаöсь. Тамара Алек-сандровна öдва кылысь гöлöсöн век жö ворсöма. А кык ыджыд ария мукöд ворсысьыскöд тшöтш сьылöма.
Мöд лунас Тамара Александровна мунöма врач дорö. Вöлöмкö, сылöн голясьыс сöныс потöма. Татчöс фониатр Альбина Михайловна Курыдкашина ыстöма сійöс операция вылö Санкт-Петербургö. Но ань абу кöсйы-сьöма, челядьсö некод вылö кольны да. Сэки бурдöдысьыд ыстöма республикаса больничаö лор дорö. Николай Иванович Иванов вöчöма сылы кык операция.
—Сылöн киыс збыльысь зарни, — шуö артистка. — Зэв ыджыд аттьö кыкнанныслы да муöдз копыр. Буретш на отсöгöн ме бара петі сцена вылö.
—Спектакль дырйи быдторйыс вермас лоны. Асьныс артистъяс уна серамбанатор висьтавлöны. Ті мыйкö верманныд казьтывны?
—Опера сьылігöн сорасьны оз позь. Драма спектакльын кö вунас кывйыд, петан туйыд сюрас, а сьылігöн кö сорсян, став спектакльсö гудыртан. Татшöм здукъясас медся ёна пола серöктыны. И ачымöс доймытöдз чепляла...