Коми небöгъясын да газет-журналын йöзöдöм кывбуръяс лыддигöн казявлі и Зоя Шиликовалысь ним-овсö. Таво меным мойвиис тöдмасьны авторыскöд.
Зоя Васильевна Шиликова велöдö Кöрткерöс районысь Шойнатыса школаын коми кыв да литература, ачыс тшöтш гижö кывбуръяс. Чужлöма сійö 1940 вося ноябрь 4 лунö тайö сиктас. 1962 воын помалöмА Коми государственнöй педагогическöй институтын история да филология факультет. Сы бöрын заводитöма велöдны ас сиктса шöр школаын коми кыв да литература.
Пединститутас велöдчигöн на Зоя Васильевна ветлöдлöма литературно-творческöй кружокö, кöні юрнуöдысьяснас вöлöмаöсь коми поэтъяс Геннадий Юшков да Альберт Ванеев. Сэні велöдчöма гижны кывбуръяс, видлавны да донъявны драмаа гижöдъяс. "Войвыв кодзув" журналлöн 1960 вося 12-öд номерын вöлі йöзöдöма Зоя Михайлова ов улын "Дженьыдика 1959 вося пьесаяс йылысь" сылысь литературно-критическöй статья.
Кольöм нэмса 70-öд вояс помасигöн Зоя Васильевналы усис шуд ветлыны Нальчик карö научно-практическöй конференция вылö. Сэтчö вермисны веськавны сöмын водзмöстчысь велöдысьяс — кыв туялысьяс. Коми Республикаын велöдысьяслысь тöдöмлун сöвмöдан институтлöн (ИУУ) индöд серти Зоя Васильевнаöс, кыдзи коми кыв да литература, роч кыв да литература медбура велöдысьöс, ыстöны тайö карас. Нальчикын сылы мойвиö тöдмасьны кыв велöданног туя- лысьяскöд, велöдчан небöг дасьтысьяскöд да нималана йöзкöд.
Тайö аньыслöн пытшкöсса мичлуныс, кыпыд да сöстöм ловруыс öнöдз на ышöдöны коми йöзöс сьöлöм вöрзьöдана кывбуръясöн. 1970 вося октябрь 10 лунö Шойнатыса школаын Зоя Васильевна котыртіс "Би кинь" нима литературно-творческöй кружок. Тайö кружокнас сійö веськöдлö 40 во нин. Сылöн быдтасъясыс öні асьныс велöдöны школаясын зонпосниöс, гижöны да йöзöдчöны газет-журналын. Зоя Васильевналöн литературнöй творчество йылысь пасйöма "Литературная энциклопедия Земли Коми" небöгын.
Коми пединститутса доцент Эльвира Полякова, коді помавліс Шойнаты школа, лоис кыв туялысьöн, сьöлöмсяньыс висьталö:
—Зоя Васильевналöн гижöдъ-ясыс петкöдлöны чужан кывворлысь озырлунсö. Сылысь кывбуръяссö, нöдкывъяссö ми окотапырысь пыртам велöдчан небöгъясö. Таысь сылы ыджыд аттьö!
З.Шиликовалöн быдтасъяс пиысь унаöн водзö велöдчöны Коми пединститутын. Пыр жö позьö казявны налысь бур, сöвмöм да озыр сёрнисö. Ми унаысь волім пединститутса студентъяскöд сылöн чужан сиктö, медым тöд-масьны водзмöстчысь велöдысьяслöн уджаланногöн. Колисны паметьö Зоя Васильевналöн коми кыв да литература урокъясыс.
Рытпук сяма лыддьысян урок вылын челядьыс тöдмалісны коми йöзлöн важся олöм да оласног йылысь, кывзісны велöдысьöн дасьтöм кывбуръяс. Гижöд видлалан-вынсьöдан уджъяссö вöлі веськö- дöма сы вылö, медым челядьыс коми кывйöн стöча гöгöрвоöдісны быд мöвп, корсисны индöм мöвплы лöсялана да мöрччана кывъяс, казялісны кывйыслысь стöч вежöртассö.
Урокъяс сертиыс позьö гöгöрвоны, кутшöм уна вын-эбöс Зоя Васильевна пуктö, медым велöдны челядьöс сёрнитны сöдз коми кывйöн, гöгöрвоны быд кывлысь тöдчанлунсö. Ачыс пöся радейтö мам кывсö, велöдö том войтырöс кыв индöдъяс серти лöсьöдны сёрни-гижöдъяс, пыртны гижöдъясö ас дорас кыскана да ышöдана кывъяс. Тшöкыда нуöдö сэтшöм урокъяс, кöні челядь асьныс велöдчöны восьтны кывлысь шен-зьöдана гусяторъяссö. Аслас уджын босьтчö мöвпалан сям сöвмöдан выль велöданногö. Öнія кадö татшöм водзмöстчöмыс вывті колана да ошкана.
Зоя Шиликова кывбуръяс вылö гижöма 30 гöгöр мыла сьыланкыв. Найöс отсалöны дасьтыны коми композиторъяс А.Ген, Г.Горчаков, И.Латкина да мукöд. Сьыланкывъяссö кывзігöн сьöлöмыд топавлö, нормылö да синваыд доршасьлö. Эмöсь и нюмсера сьыланкывъяс. Таво "Василей" гаж вылын меным медъёна сьöлöм вылö воис "Öшкамöшка". Кывъясыс Зоя Шиликовалöн, шыладыс Алексей Генлöн. Сьыланкыв- нас мастера петкöдчис Кöрткерöс сиктса велöдчысь Виктория Шевелева да "Челядьлы сьыланкыв" юкöнын "Öшкамöшкаыс" лоис вермысьяс лыдын.
Зоя Васильевналöн велöданногыс аслыссикас жö. Кужöмöн да сьö-лöмсяньыс сетö зонпоснилы тöдöм-лунъяс. Челядьыслысь арлыд урчитöмöн велöдöмыс, коми кыв да литература урокъясö быд сикас тестъяс да викторинаяс пыртöмыс сöвмöдö нывкаяслысь да зонкаяслысь вежöрсö, тöдöмлунсö. Зоя Васильевна век зільö отсавны велöдчысьяслы водзö сöвмыны. 35 во сійö вöлі классöн веськöдлысьöн.
Пöсь кывъяс висьталöны сы йылысь и челядьлöн бать-мамыс. Найö окотапырысь пырöдчöны Зоя Васильевнаöн котыртöм гажъясö да аддзысьлöмъясö.
2001 воын З.В.Шиликова, В.А.Латышева да В.А.Лимерова öтвылысь лöсьöдісны 9-11-öд классъясса велöдчысьяслы "Енэжтас" лыддьысян небöг. Сэтчö пыртöма уна сикас гижöд. Медводдза лист бокъяссö восьтан да синмö шыбитчöны Шойнаты школаса велöдчысьяслöн сочинениеясыс. Коми наука шöринысь литература туялысь, доцент, педагогика наукаса кандидат В.А.Лимерова тöдчöдіс: "Зоя Васильевналöн небöгö велöдчысьяслысь сочинениеяссö пыртöмыс зэв тöдчана. Таын тыдалö велöдысьыслöн уджыс, коми литературасö челядьöн гöгöрвоöмыс. Ыджыдджык класса велöдчысьяслы небöгсö лöсьöдöма ас кежаныс уджа-лöм вылö. Та вылö видзöдтöг велöдчысьлы тшöтш жö колöны ёртъяс. Татшöмсяма вомъёртнас лоöны ве-лöдчысьяслöн сочинениеясыс, кöні найö мöвпалöны, майшасьöны, юк-сьöны асланыс сьöлöмкылöмъясöн". Валентина Александровна пасйö, мый "зэв этша велöдысь сетö аслас велöдчысьяслысь сочинениеяссö йöзöдöм вылö. Зоя Васильевна некор оз вомав, оз сувт татшöм корöмыслы паныд. Челядьыслöн тыдовтчö аслыссикас творческöй уджыс". "Енэжтас" небöгö Зоя Васильевна пыртöма и коми гижысьяс йылысь "Серафим Алексеевич Попов", "Николай Адрианович Фролов", "Александра Петровна Мишарина" юкöнъяс.
Зоя Васильевна кутö топыд йитöд Коми Республикаын велöдчöм сöвмöдан да велöданног бурмöдан институткöд. Унаысь нин сійö петкöдчывліс кыв да литература урокъясöн велöдысьяс водзын. Сылöн быд урок аслыспöлöс: урок-туялöм, урок-войпук, урок-аддзысьлöм да мукöд. Челядь окотапырысь велöдöны чужан кывсö. Аслас опытöн юксьö и мукöд районса коми кыв да литература велöдысьяскöд. Сьöлöмö йиджана урокъяс кывзісны и Коми пединститутса студентъяс. Сылöн урокъяс бöрын налы кокниа уджавсис практика дырйи.
Неважöн коми кыв да литература велöдысьяс сöвмöдісны ассьыныс тöдöмлунсö кык вежонся курсъяс вылын. Зоя Васильевна нуöдіс мастер-класс, лыддис ассьыс кывбуръяссö. Ме окотапырысь кывзі сылысь уроксö. Кыв велöдысьяслы петкöдліс кывбур лöсьöданноглысь медшöр нырвизьяссö, сэсся öтувъя уджын велöдысьяс уськöдісны тöд вылас кывбур артмöдан балаяс. Быдöн тöдмаліс такöд йитöдын гусяторъяс.
Коми Республикаын велöдчöм сöвмöдан да велöданног бурмöдан институтысь выль велöдан технология кафедраöн веськöдлысь, филология наукаса кандидат Е.П.Шеболкина казьтыштіс: "Зоя Васильевнакöд медводдзаысь тöдмаси дас во сайын. Миян институтын, кытчö сійö локтіс босьтны выль тöдöмлунъяс, кöть эськö меным, сыысь ёна томджык мортлы, вöлі зэв сьöкыд "велöдны" татшöм бура велöдысьсö. Но Зоя Васильевна – восьса, шань, том сьöлöма, пыр жö кутчысис выль мöвпъясö да выль технологияясö, на отсöгöн пö позяс нöшта на бурджыка велöдны коми кывсö да литературасö быдмысь войтыр- кöд. Курсантъяс нимтісны сійöс "штатнöй поэтессаöн". Быд занятие дырйи, кöні группаясын видлалім, кыдзи лöсьöдны урокъяс коми литератураысь, сійö век зэв öдйö тэчліс кывбур либö лыддьыліс татшöмсö ассьыс. Зоя Васильевна кужöмöн индыліс челядькöд литература туялан уджын нырвизьяс, медым велöдчысьяс пыдісянь гöгöрвоисны гижöдсö" .
Висер сиктса школаын коми кывсö велöдö Ирина Донатовна – Зоя Васильевналöн ыджыдджык нылыс. Мамыс моз жö сійö став сьöлöмсяньыс зільö сöвмöдны коми кыв. Медбур велöдысьнас, дерт жö, вöлі мамыс. Сійö чужтіс ныв сьöлöмас и кыв дорö муслун, кывбур пыдісянь гöгöрвоöм. И öнöдз на лоö нылыслы медбур методистöн. Ичöтджык Оля нылыс да Маша внучкаыс отсасьöны сылы дасьтыны серпасавны лэбачьяс йылысь кывбуръяса календар, кытчö лоö пыртöма "Би кинь" кружокö ветлысьяслысь кывбуръяссö.
Зоя Васильевналöн кыпыд оланруыс важ мозыс ыпъялö уна рöмöн. Сійö дась водзö на зільны, лöсьöдны мича кывбуръяс, сетны челядьлы мывкыд вежöрлун, пестыны наын чужан кыв дорö муслун. Татшöм велöдысьяссö шуöны Енмöн сетöмаясöн. Ми кутам лача, мый татшöм енбиа йöзыс отсаласны водзö лелькуйтны мам кывнымöс. Сиа Зоя Васильевналы и водзö кежлö бур дзоньвидзалун да кыпыд лов шы.
******
Кöрткерöс районса гимн вылö неважöнся конкурсын медбурöн шуисны Зоя Васильевна Шиликовалысь кывбурсö. Сійöс йöзöдам "Коми му" газетын.
Кöрткерöс районса муяс,
Паськыд видзьяс, веськыд туйяс,
Визув-варов ёльяс-юяс,
Килля-лыска пашкыр пуяс—
Тайö миян чужан му (кыкысь).
Коми муным – чужан му,
Кöрткерöс районса му.
Осипов да Виктор Савин –
Кодзувъяс, дерт, тöдам ставöн.
Аддзис унаöс бур слава:
Сійöс казьтылöны явö,
Нимöдö код чужан му (кыкысь).
Зіля уджалöй ныв-пиян,
Кыöй шудсö кужысь киöн,
Сьöлöмныд мед öзйö биöн:
Кöрткерöс – юрсиктным миян,
Коми муным –
чужан му (кыкысь),
Кöрткерöс районса му.
