Новости Республики Коми | Комиинформ

Татысь перйылісны из

Татысь перйылісны из
Татысь перйылісны из
logo

Гожся медводдза тöлысьö "Покаяние" фонд отсöгöн вöлi котыртöма "Обеиз-2012" корсьысян экспедиция, кытчö ветлісны Интаысь 5-11 класса велöдчысьяс. Юрнуöдысьнас вöлi Наталья Анатольевна Киселёва. Медшöр могыс – видзöдавны да тöдмавны Обеиз карьерлысь инъяссö.

19-öд нэмсянь нин öнiя Инта районын корсьысисны из шом. 1917 воын Кожым ю вылын вöлi панöма Кожымвом сикт. 1924 воын профессор А.А.Черновлöн юрнуöдöм улын восьтiсны из шом куйлöд, кöні 1930-öд вояссянь уджалiсны мыждöмаяс. Сідз, 1942 воын Кожымса лагпунктын видзöмаöсь 150 мыждöмаöс, 1945-öдын – 700, 1948-öдын – 900 мортöс. Найö нюжöдöмаöсь кöрт туй да перйöмаöсь из. 1954 воö Кожымын лагерсö тупкисны. Öнi посёлокыс абу нин, сэні олысьясыс вуджöмаöсь овны Интаö.

Том войтыр походö дасьтысьны босьтчисны май тöлыссянь нин. Медводз тöдмасисны мунан туйöн: видзöдлісны карта серти вöр-васö, велöдчисны колана ногöн видзны сёян-юан, воны отсöг вылö доймöм ёртлы. Сiдзжö коліс корсьны лöсялана паськöм да дасьтыны олöма йöзлы юалöмъяс. Отрядын быдöнлы урчитісны торъя мог, индісны юрнуöдысьöс вежысьöс, завхозöс, медикöс, казначейöс, фотографöс, летописецöс да с.в.

Мунан туйыс вöлi татшöм: Инта кар – Кожым-Рудник – Обеиз карьер – Пальник-шор – Ошъёль-шор – Сыв-ю – Сылбок-Чугра – Нертнечаёль шор – Кожым ю – Кожым-Рудник – Инта. Юрнуöдысь кындзи экспедицияö ветлiсны 5-öд, 9-öд, 10-öд номера школаясысь да 1-öд номера лицейысь 10 ныв-зон.

Том войтырлысь уджсö позьö лöсьыда тöдмавны экспедиция дневникысь некымын лунся гижöдъяс серти.

Июнь 18 лун. Мöдöдчим лун шöр кадö Инта – Печора поездöн, кодi сувтлö Кожым-Рудник станцияын. Тасянь коланаинöдзыс 25 километр миянöс машинаöн нуис Владимир Александрович Комиссаров. Сiйö ас вылö уджалысь, перйö татысь лыа чиръя из (песчаник). Часöн-джынйöн воим Обеиз чук вылö. 16 чассянь лöсьöдам лагерь: сувтöдам палатка, корсям бипурлы лöсялана ин, кодъям шыблас чукöртан неыджыд гу.

Июнь 19 лун. Чеччим 8 час асылын. Талунъя могным – туявны нюр вылын Ошъёль ю бокын сулавлöм лагерлысь инсö. 1940-öд воын танi видзöмаöсь мыждöмаясöс. Öнi на паныдасьлöны сутшкасьысь сутуга да важ стрöйбаяс. Уджавнысö мыждöмаяс ветлöдлöмаöсь Обеиз чук вылö. Тыдалö, татчö жö и кольлывлöмаöсь уджалан кöлуйсö.

Июнь 20 лун. Талун миянлы колö корсьны мыждöмаöс гуаланінсö да вöчны карта-схема. Козъя вöрысь аддзим öдва тöдчысь 8 гу да, дерт, снимайтiм.

Июнь 21 лун. Ветлöдлам да видзöдалам карьер. Паныдасьлö мыждöмаяслöн уджалан кöлуй: ыджыд кувалдаяс, кöрт клинъяс, торйöдöм из плитаяс. Из вылас медводз вöчлывлöмаöсь пасйöд, сэсся кувалда да клин отсöгöн торйöдлöмаöсь пластсö. Некымын кувалдаын эм "ГИ 8" пас.

Июнь 24 лун. Талун мунам Сылбок-Чугра нöрыс вылö. Тайö туйöдыс 1940-öд воясö ветлöдлöмаöсь шпал вöчысьяс. Мунны колö 3 километр козъя вöрöд. Тыдалö, тані пöрöдчылöмаöсь, васöдінъясö вольсавлöмаöсь кер – вöчöмаöсь лежнёвка. Ставсö снимайтiм да бергöдчим лагерö. Пажын бöрын ветлiм мрамор перъянінö. Татысь босьтлöмаöсь еджыд визьяса сьöд из. Сыысь плитаясöн эжöма Инта карса стрöйбаяс.

Июнь 26 лун. Корсям Кожым ю бокысь важ кöрт туй. Зэв нин омöля тöдчö. Мый аддзим – снимайтiм. Рытланьыс ветлiм Кожым-Рудник посёлокö сёрнитны олöма йöзкöд. Юасим Надежда Степановна Усольцевалысь. Сiйö висьталiс Кожым ю бокын важ шойна йылысь.

Июнь 27 лун. Чеччим водз, медым суны асъя поезд. Кожым-Рудник станцияö сiйö воö дас час бöрын. 11 час 40 минутын воим Интаö. Кöрт туй вокзал дорын миянöс паныдаліс машина да нуис карöдз.

* * *

Экспедиция дырйи том войтыр туялiсны Обеиз карьер, аддзисны мыждöмаяслысь уджалан кöлуй, лагерлысь ин да шойна, вöчисны карта-схема. Сiдзжö снимайтiсны из пластъяс, важ кöрт туй, лежнёвка, юасисны Инта карса да Кожым-Рудник посёлокса олöма йöзöс.

Челядьлы экспедицияыс ёна воис сьöлöм выланыс, и найö мöд во кöсйöны бара ветлыны татшöмсяма походас. А велöдчан во чöжöн том войтыр лöсьöдчöны петкöдлыны ассьыныс аддзылöм-сюрöмторсö карса конференцияяс дырйи.