Новости Республики Коми | Комиинформ

Выльöс эськö...

Выльöс эськö...
Выльöс эськö...
logo

Помöсдін – Кулöмдін районса зэв мича сикт. И тані олысьяс сьöлöмсяньыс радейтöны ассьыныс оланінсö. Ас му дорö муслунсö наын пестöны ичöтсяньыс, школаын. А мыйöн олö Помöсдінса школа талун, ми сёрнитам директор Фрида Эммануиловна Линдткöд.

Фрида Эммануиловна веськöдлö велöдчанінöн 28 во. Тöдö ставнысö, коді босьтö тöдöмлун талун, тöдö челядьлысь бать-мамсö, рöдвужсö, и помнитö велöдчанін став помалысьсö, видзöдö налöн олöм бöрся да зэв ёна тöждысьö школа сöвмöдöм вöсна.

–Школа йылысь сёрнитігöн позьö казьтыштны унатор и видлавны юалöм-сö уналадорсянь. Фрида Эммануиловна, мый эськö Ті медводз висьталінныд Помöсдінса школа йылысь?

–Ме эськö медводз казьтышті миянлысь велöдчанін помалысьясöс. Шуам, Коми АССР-са заслуженнöй велöдысь, СССР-са народнöй велöдысь, школаса вöвлöм директор Александр Уляшевöс, кодлысь нимсö сетöма Помöсдінса медшöр уличалы. Александр Васильевичöс фронт вылö босьтöмаöсь школасянь, 17 арöсöн. Вуджöма Днепр, воöма Прагаöдз, мыйысь пасйöмаöсь уна орден-медальöн. Война бöрын велöдіс математика да черчение. Сэтшöм тöлка да енбиа наставникыс öні öдва-кö сюрö. Александра Ивановна гöтырыскöд быдтісны 8 челядьöс. Унаöн на пиысь мунісны бать кок туйöдыс: Раиса Александровна велöдö Помöсдінса школаын математика, Лидия Александровна сетö математикаысь жö тöдöм-лун Ухтаса университетын. Александр Александрович помаліс Ленинградса кораблестроительнöй институт да сэтчö и кольччис уджавны.

Москваса государственнöй университет помалісны Валерий Политов да Светлана Долгих. Леонид Котов öні математика наукаса кандидат.

40 во зілис школаын Янина Ивановна Уляшева. Сійö и серпасасьö, и сьылö, и шылада инструментöн ворсö, кужö котыртны челядьöс. Сэтшöм жö енбиа и нылыс, Ольга Вениаминовна, коді велöдö школаын серпасасьны да чертитчыны. Сылöн веськöдлöм улын быдмысь войтыр петкöдчöны уна выставкаын.

Миян школа помалысьяс быдмöны бур да водзмöстчысь йöзöн. Педагогъяс пöвстысь 70 прöчентыс асланым вöвлöм велöдчысьяс. Мукöд юкöн кö казьтыштны, Людмила Светозаровна Уляшёва веськöдлö бурдöдчанінöн, Валерий Михайлович Игнатов, Елена Павловна Ефремова, Любовь Ивановна Беляева, Сергей Серафимович Дёмин врачалöны. Татьяна Владимировна Уляшёва юрнуöдö СПК-öн. Ас сиктын, районын и республикаын уджалöны Помöсдінса школа помалысьяс.

–Сиктса школаын мытшöдыс век уна. Талун кежлö кутшöм юалöм медся майшöдлана?

–Миянлы зэв ёна колö выль школа. Öні Помöсдінса челядь велöдчöны пуысь нёль стрöйбаын. 1-4 классаяс котралöны 1970 воын школа-интернат улö кыпöдöм керкаö. "Езе керкаын", Помöсдінса купечöн 1890 воын кыпöдöм кык судтаа ыджыд стрöйбаын, босьтöны тöдöмлун 5-6 классаяс. Тайö жö керкаас лöсьöдöма школаса музей, кöні сетöны содтöд тöдöмлун. Иона Васильевич Игнатовлысь заводитöм уджсö öні зіля вöчö Александр Васильевич Шебырев.

7-9 класса томулов пука-лöны парта сайын коймöд стрöйбаын, вöвлöм райисполкомын. Тані босьтö тöдöмлун 170 ныв-зон. Нёльöд стрöйбаыс 1915 вося. Сійöс став сиктöн лэптісны Высшöй начальнöй училище улö. Матö сё вося керкаын велöдчöны 9-11 классаяс. А физкультура вылö быдмысь войтыр котралöны нöшта öти стрöйбаö – спортзалö. Сідзи и лоö ветлöдлыны öти керкаысь мöдö. А костыс абу ичöт. Челядь кодсюрö котöртöны пасьтасьтöг. Та вöсна тшöтш и висьöны.

Сэсся и школаясным сулалöны шöр туй бокын. А сэті помся мунö машина, весиг вöр тыра. Пыр ковмö пов-ны челядьлöн олöм да дзоньвидзалун вöсна. Актöвöй зал, кöні позис эськö котыртлыны кутшöмкö гырысь чукöртчылöм-гаж, абу жö. Та понда важöн нин миянлы колö выль школа. Мед ставыс вöлі öти вевт улын.

–Унаöн-ö велöдчöны Помöсдінса школаын?

–Матö 400 ныв-зон. Помöсдінса школаö волöны велöдчыны Выльгортысь, Сордйылысь, Вöльдінысь, Ягкöджысь, Пузлаысь, Бадьёль-йылысь, Скöрöдумысь, Ярашъюысь, Великопольеысь зонпосни. Челядьöс новлöдлö школалöн 2 автобус. Ягкöджысь, Ярашъюысь, Великопольеысь да Пузлаысь 10-11 класса ныв-зон олöны школабердса интернатын.

–Мый нöшта оз тырмы?

–Миянлы колöны выль, том велöдысьяс. Öні эськö став предметсö велöдам, педагогъясным зэв бур спе- циалистъяс. Но найö арлыдаöсь нин, и уджыс уна вичмö. Колöны томъяс, колö выль вир. Дерт, öні государство мунö том специа- листъяслы воча, отсалö быд ногыс, сетö уна позянлун да кокньöд, но ми огö вермöй могмöдны педагогöс патераöн, со и оз локны.

Сэсся оз тырмы öнія кадлы лöсялана информатика жырйыс. 21-öд нэмся выль школаясын эм медся бур лыдпаса техника, а миян кор на татшöмыс лоö...

–Фрида Эммануиловна, уна-ö позянлун эм сиктса челядьлöн мунны велöдчыны водзö?

–Миян челядь велöдчöны бура. ЕГЭ серти кольöм во кызь öкмысöн пырисны ве-лöдчыны вузö. Биологияысь Нобельлысь Ичöт премия босьтіс Станислава Карманова. Но унаöн сьöм абутöм вöсна оз вермыны мунны велöдчыны гырысь вузö. Та вöсна ми школаын нин зілям сетны челядьлы кутшöм-кö профессия. Шуам, зонъяс вермöны босьтны трактористлысь право. Татшöм шко-лаыс районын дзик öти. Нывъ-яс технология урок дырйи велöдчöны вурсьыны. Та кузя бур тöдöмлун-сям сетö Валентина Теодоровна Козловец.

–Тöда, мый Помöсдінса ныв-зон водзмöстчöны и спортын, торйöн нин лы-зьöн котралöмын.

–Миян медся нималана спортсменканым – Галина Соболева. Велöдчигас сійö вермыліс "Пионерская правда" газетлöн приз вылö ордйысьöмын. Öні челядь водзмöстчöны жö. Тренер Николай Павлович Игнатовлöн юрнуöдöм улын районса да республикаса ордйысьöмъяс вылö ветлывлöны, медводдза местаяс шедöдлöны Максим Карманов, Владислав Попов, Никита Егоров, Никита Игнатов. Но челядьлы абу бур да мича паськöм-лыжиыс. Найö кö петкöдлöны Помöсдінлысь, Кулöмдін районлысь да весиг республикалысь чужöмбансö, сідзкö, и пасьтасьнысö колö бура.

Да, лызьöн ми ёна исласям. А окота и спортлöн му-кöд сикасын водзмöстчыны. Та могысь колö öнія спортзал, тренажёръяс. Бура нин петкöдлісны асьнысö дзюдоистъяс Саша да Серёжа Игнатовъяс, Матвей Егоров, кодъясöс дасьтö Александр Андреевич Глуханич.

–Фрида Эммануиловна, казялі, шöр школа кильчö дорö вöчöмаöсь пандус.

–Вöчисны. Тадзи пöртам олöмö "Доступная среда" уджтас. Öтар боксянь кö, тайö бур: кöляскаöн ветлысь тшöтш кöсйö веськавны школаö, директор дорö. Но веськалас-ö збыльвылас? Каяс сійö кильчö вылö, а водзö джуджыдсьыс-джуджыд порог, он на-й вудж. Ме серти, тайö пандусыс, рочышта, "в никуда". Чайта, збыльысь кö тöждысьны вермытöм йылысь, колö ставсö гöгöрбок водзвыв артыштны да помöдз вайöдны.

–Кольöм во юбилей кеж-лö "Йöлöга" газет сиис Помöсдінса школалы быдса номер. Казьтышта сэтысь Юлия Бизиналысь "Школа йылысь вöт" кывбурлысь юкöн:

Неважöн ме вöтаси

чуймöдана вöт…

Быттьö миян школаным

лоöма дзик мöд!

Джуджыд, уна судтаа,

югъялысь да выль.

Зымвидзö со сикт шöрын!

Юсь кодь еджыд… Збыль!

Кыпыд классын, видзöдан,

быдторйыс тай эм.

Пуксьыны кö, майбырöй,

классас тэд да мем!

Фрида Эммануиловна, ме сиа, мед тайö вöтыс инас да сиктын регыдджык босьтчасны кыпöдны öнія выль школа.