Новости Республики Коми | Комиинформ

Восьса морöса Жан Морöс

Восьса морöса Жан Морöс
Восьса морöса Жан Морöс
logo

Пöддельнöйса бурдöдчанінын Иона Тимофеевич бöрся дöзьöритіс ачыс веськöдлысьыс – А.С.Посников. Вой и лун сійö эз вешйыв висьысь дорысь, паньöдіс-юкталіс, мыськаліс. Кор висьысьлы лоис дзик нин лёк, санаторийö воисны сылöн Тима Вень ыджыдджык вокыс да ёртъясыс Сандрö Васьö (Василий Молодцов) да Йöй Микит (Афанасий Маегов) гöтырыскöд.

Елизавета Чисталёваöс корисны телеграммаöн. Елизавета Александровна сэки оліс ичöт пиыскöд Нювчимын бать-мамыс ордын. Том ань эз и тöдлы, кыдзи котöртіс комын вит километр, медым удитны Кулöмдінö кайысь пароход вылö. Куим час войын пристаньын сійöс паныдалісны Тима Вень ёртъясыскöд да нуöдісны врачлöн жыръяс. Том ань пыр юасис, кöні Ионаыс. Но сылы вочавидзисны: "Сійö узьö, оз ков асылöдзыс садьмöдны". И медым лöньöдыштны сьöлöм дойсö, бура дыр ставныс юасисны олöм-вылöм йывсьыс, ичöт пи йывсьыс. Кор шондіыс кыпöдчис Эжва весьтас, Елизавета чеччис да корис котöрöн нуöдны сійöс верöс дорас.

Врач шуис: "Ионаыд тöрыт кувсис"…

Дзебисны Ионаöс эз сиктса шойна вылö, а бурдöдчанінсянь неылын. Гу вылас сувтöдісны сюръя, вылітіыс вевттисны кöрт листöн.

Илля Вась гижис аслас ёртыслы: "Жан Морöс гу вылö" кывбур:

Уджалысь йöз пöвстысь петі ме,

Нартитöм коми йöз шöрысь.

Вын-эбöс налы жö сеті ме:

Туй корси сьöд-пемыд вöрысь.

Тима Вень вокыслы сиис "Шонді петігöн, олöм кулігöн" (шонъянöй Иона воклы):

Югдö нин. Вок менам узьö.

Узигтыр садьтöгыс чердлö.

Öтарö эбöссьыс усьö.

Сьöлöмöй менам сэн бöрдö…

Помöсдінса писар Тимофей Иванович Чисталёвлöн быдмисны куим пи да вит ныв: Анна, Иван, Мария, Надежда, Вениамин, Иона, Вера да Зоя. Иона вöлі Вениаминысь куим арöсöн ичöтджык. Быдмис визув, сюсь, асныра. Сиктса школа помалöм бöрти зонка недыр ямщикаліс: новлöдліс йöзöс Кулöмдінö да Печораö. Вöр-ва дорö кыскысь сьöлöмыс сэк нин чужтіс мöвп лоны ас мулысь мичлун сьылысьöн. Быдторсö тöдмавны окотитöмыс вайöдіс Ионаöс Усть-Сысольск карса училищеö. Тані зонка эз петав библиотекаысь, велöдчигчöжнас лыддис сэтысь став небöгсö. Чуймöдліс тшöтшъяяссö вежöрнас, гижан сямнас, ёртасьны кужöмнас, гажтöмлун тöдтöмнас. Да и статьнас вöлі ён, мича да лöсьыд. Нывъяс ёна ылавлісны сылöн небыд нюмас, мелі мугöм синъясас.

Училище бöрас Иона муніс Архангельскö, кык во велöдчис учительясöс дасьтан семинарияын. Тшыгла кулöмысь отсавлісны коми муысь тшöтш жö воысьяс. Öтиыс на пиысь вöлі Маша Верещагина, коді слугааліс сійö керкаас, кöні Иона да нöшта кöкъямысöн олісны öти жырйын. Маша гусьöн "чöсмöд-ліс" Ионаöс кöзяеваыслöн пажын коляснас.

Дивитліс на мича зонкаöс:

–Ачыд сьöд, да нöшта на и сьöд дöрöмтö некор он вежлы.

Том морт та вылö сöмын серавліс:

–Еджыд дöрöмтö öд колö тшöкыда пеславны, а менам торъя песласьысьыд абу. Кор пондам унджык нажöвитны, ставöн небось кутам еджыдöн ветлыны.

Семинариясянь Иона бöр кайö чужан сиктас.

Некымын во мысти нин Иона казьтывліс Лиза гöтырыслы велöдчан вояс йывсьыс: "Ме сьöлöмсянь, мед кö и тшыг нисьö пöт да пасьтöм, велöдчи. Быдми, верстямми. Чайті, мый öні сэсся кута вайны сöмын буртор йöзыслы. Кута челядьöс велöдны, быдтыны найöс шаньöн да вежавидзысьясöн, став пемыдсö налöн юрысь вöтлыны. Но война тай ставсö торкис…"

1914 воын Ионаöс босьтöны фронт вылö, кöні сійö помöдзыс служитö писарöн и кöні висьмö кынтан висьöмöн (малярияöн).

Нёль во мысти, 1918 воын, кызь вит арöса Иона бöр воö Помöсдінö, пырöдчö "Коми автономист чукöрö". Тайö жö вонас водзмöстчысь том мортöс Усть-Сысольск уездса велöдысьяслöн чукöртчöм вылын бöр-йöны Усть-Сысольскса йöзкостса велöдан юкöнö.

Тані Иона Андрей Цемберкöд, Афанасий Маеговкöд, Илля Васькöд да мукöдыскöд öтвылысь босьтчö уджавны верстьö коми войтырлы да школаын велöдчысьяслы литература дасьтöм кузя Зырянскöй комиссияын.

Тайö каднас жö кымын босьтö аслыс "Жан Морöс" сайним – сідзкö, восьса сьöлöм-лола морт. А, колöк, тайö нимсö Иона Чисталёв босьтіс "Интернационал" лöсьöдысь Потье Эженлысь да… Öд 1918 воын на Иона вуджöдліс тайö аслыссяма кыпсö коми вылö, Виктор Савин да Афанасий Маеговысь водзджык.

Сувт, чужöмсяньыд ёрöм йöзöй,

Раб нимныд вöлі – вунöдöй…

Бур мывкыд вежсяс, сьöлöм öзйö,

И вирным тышö нуöдö.

Важ оланногсö, нартитöмсö

Ми пыдöсöдзыс путкыльтам.

Ми выльöс лöсьöдам олöмсö:

Код нинöм вöлі – ыдждöдам.

Припев:

Сійö лоö медбöръя,

Лоö медыджыд тыш:

Став йöзыс öтмоз сувтас

И аддзас кодлöн мыж.

1921 воын петö революциялы сиöм коми кывбуръяса да сьыланъяса "Гöрд пöлян" небöг. Иона Чисталёвлысь пыртісны сэтчö кык кывбур: "Гöрд дöрапас" да "Май тöлысь воддза лун".

Йöзкостса велöдан юкöнын Иона Тимофеевич веськöдліс школаса подотделöн. Зілис мудз тöдтöг. Быд здукö – водз асывнас ли сёр рытнас – сійöс позис суны кабинетас. Пызан саяс кö сійö эз тыдав, ёртъясыс пыр и шмонитісны: "Тайö абу бур водзö!"

Дзик ставсö ковмис заводитны подувсяньыс. Важ власьт дырйи коминад эз велöдны, коми небöгъяс эз лэдзны. Сьöкыд вöлі кадыс быд боксянь, а вöчны коліс уна. Отсасьысьыд этша вöлі, да и унаöн пыксисны, торйöн нин важ велöдысьяс. Найö шулісны: нинöм абунас пö ноксян, Иона Тимофеевич. Мый пö челядьыс кутасны лыддьыны коминас? Абу миян литератураыс и оз ло. Та боксянь пö ми коньöръяс.

Вой и лун Иона Чисталёв мöвпаліс коми войтырлöн аскиа лун йылысь, быд ногыс кöсйис отсавны коми школаяслы, коми литературалы: "Эн шогсьöй, коми ныв-пиян! Коркö эз вöв и роч литератураыс, роч кыв вылын эз позь унатор петкöдлыны-висьтавны, роч кыв вöлі бырöм кылöн… Тадзи жö и миян. Миян вермас чужны литература, но колö сійöс ёнджыка лэптыны, босьтчыны öтув налы, коді мыйкö вермö лöсьöдны".

1919 вося январ 4 лунö Иона Тимофеевич дасьтö пение урокъяс вылын комиöн сьылöм йылысь индöд. А январ 29 лунö – нöшта öти индöд – медводдза ступеня школаясын зырянскöй кыв бытьöн велöдöм йылысь.

Иона Тимофеевичлöн медбур ёртъяс лыдын вöлі Нёбдінса Виттор. Найö кыкнанныс пырисны школаяслы да войтырлы литература дасьтöм кузя Торъя комиссияö. Öтвылысь гажöдісны йöзсö сцена вывсянь.

Буретш Нёбдінса Виттор бласлöвитіс Ионаöс да Лизаöс öтувъя олöм вылö.

Верöсыскöд Лизаöс тöдмöдіс ыджыдджык Рима чойыс (Рипсилия). Рима учителяліс Гришинскöй (öнія Вомын) сиктын да öттшöтш веськаліс Ионакöд Усть-Сысольск уездса велöдысьяслöн съезд вылö. Ныла-зонма костын дзирдыштіс муслун. Найö тшöкыда письмöасисны. Иона инспекторалігас волывліс Гришинскöй школаö, кывзіс Рималысь урокъяссö.

Öтчыд Рима Иона пыр ыстіс чойыслы, коді сэки велöдчис карын учительяс дасьтан семинарияын, пöсылкатор. Ыстöматö том морт вайис нывкалöн патераöдзыс. Гöсьтыд дзик пыр пондіс юасьны нывлысь велöдчöм, олöм-вылöм йывсьыс. Лиза вочавидзис:

–Ме зэв ёна радейта челядьöс. Миян батьным зэв бура ворсö скрипкаöн, велöдіс миянöс сьывны.

–Ме тшöтш жö радейта став мичасö: сьылöм, ворсöм, кывбуръяс, – вочавидзис Иона. – А коді тіян ворсö гитаранас? Гашкö, ворсыштанныд меным "Не искушай меня без нужды" романс, а ме эськö сьылі…

Та бöрти Иона тшöкыда пондіс волыны семинаристкаяс дорö. Варовитіс накöд искусство, йöзкостса поэзия, аслас творчество йылысь. Кор сцена вылын мöвпыштісны пуктыны Савинлысь "Ыджыд мыж" пьесасö, Иона Чисталёв корис ворсны тшöтш и Лизаöс нывъёртъясыскöд.

1919 вося февраль 14 лунö вöлі премьера. Видзöдысьяс ёна ошкисны Ионалысь шöр герой Митрейöс ворсöмсö. Но медъёна ставныслысь сьöлöмсö вöрзьöдіс сылöн "Эн ылöдлы" сьыланкывйыс, кодöс Иона лöсьöдіс ачыс. Илля Васьлöн чайтöм серти, сьылансö сійö сиис муса нылыслы, кодöс радейтліс война водзвылас на, Помöсдінас олігас. Тамара Алексеевна Чисталёва серти, сьылансö Иона гижліс Рималы.

(А.С.Пушкин серти)

Эн ылöдлы, оз ло, мый вöлі,

Важ шудыд некор бöр оз во.

Код öтчыд ылöдлöма вöлі,

Оз мöдысь ылав – гöгöрво!

Оз инась некод дінö сьöлöм,

Тэ важ моз муса он нин ло:

Сідз паляв мысьтöн вöтöн вöлöм

Оз збыльö пöр, оз вемöс ло.

Кор Лизалöн велöдчысьыс, Иона Чисталёв, локтіс сійöс чолöмавны и дзик пыр корис лоны гöтырöн. Лиза повзис татшöм кывъяссьыд да бöрддзис, öд тайö Римаыслöн жöникыс! Гижис чойыслы письмö. Мöдыс вочавидзис: "Мед некодлы сійö оз вичмы, а мед тэныд – миян семьялы". 1919 вося июнь 24 лунö гозъя гижсисны. Иона муса том гöтырсö "ыдждöдліс" сöмын "менам бобул Лизунькаöн".

А 1921 вося урасьöм (февраль) 27 лунö Нювчимын (сэні олісны Лизалöн бать-мамыс) чужис пи. Сылы сетісны Прометей ним. (Прометей Чисталёв – нималана шылад тэчысь, Коми АССР-са композиторъяс котырöн медводдза веськöдлысь, искусствоведениеса кандидат, туялысь-фольклорист, РСФСР-са культураын заслуженнöй деятель, Коми АССР-са Государственнöй премияа лауреат).

Но гажыс семьяын эз дыр ов. Иона висьмис морöснас (туберкулёзöн). Ковмис эновтчыны карса уджысь. Овмöдчисны Помöсдінö. А гожöмсö том гозъя векджык коллявлісны Нювчимын. Льöм пу улын Иона гижис. Весиг сэки, кор висьöмыс дзикöдз пöдтыліс, сійö эз вермы весь куйлыны-туплясьны.

Елизавета Александровна казьтылö: "1921 вося тулыс. Ме, шудасьыс-шуда, пукала восьса öшинь дорын, ки вылын пиукöй. А öшинь улас – дзик еджыд льöм. Льöм улас гöгрöс пызан сайын пукалö менам Иона, гижö… Нюмъялігтыр матыстчö миян дорö. Öшинь пырыс батьыс босьтö ки вылас Теушкоöс (тадзи бать-мамыс "ыдждöдлісны" Прометейöс) и вомгорулас нурбыльтö сылы сöмын на лöсьöдöм сьыланкыв…"

(Л.А.Мей серти)

Öввö, öввö, öввö!

Öввö, Теушлы, öввö!

Югыд кыа петöма,

Гажа кыа, тувсовъя.

Мича кайяс сьылöны,

Вöрын позъяс кыöны.

Öввö, öввö, öввö.

Öввö, Теушлы, öввö!

1920 вося ноябрь 19 лунö РСФСР-са Наркомпрослöн национальнöй меньшинствояслöн просвещение кузя юкöн йöзöдіс букваръяс лöсьöдöм йылысь конкурс. Наркомпрос лыддис, мый медводз колö дасьтыны лыддьысьны велöдчан небöгтö татара, белорус, коми да осетин кывъяс вылын.

Тайö ыджыд уджыс водіс Иона Тимофеевичлöн пельпом вылö. Муртса кык тöлысьöн Чисталёв лöсьöдö молодцовскöй алфавит подув вылын верстьöясöс лыддьысьны да гижны велöдан буквар. Небöгсö нимтö "Шыпас јöртöд". Лиза баситö небöгсö лöз чернилаöн рисуйтöм дзоридзьясöн.

Небöгсö лэдзисны кыкысь: 1922 воын Усть-Сысольскын, а во мысти – Москваын. Иона Чисталёвлы сыысь вичмöдісны 100 сюрс шайта медводдза премия, кодöс авторыс сетіс МОПР-ö (Революциялы отсасян международнöй организация).

1922 воö Иона Тимофеевич лöсьöдö 5-6 арöса челядьлы "Нимсö шу!" азбука. Водзас пасйöма: "Бурсиа дзоляник піöјлы, Прометейлы".

Помасьлытöм удж-нокыс Иона Чисталёвлы ни дзоньвидзалун бöрсяыс видзöдыштны, ни творчествоас пыдöджык сюртчыны кадсö пöшти эз вичмöдлы.

Миянлы тöдса сылöн аслас сöмын кöкъямыс кывбур да роч вылысь дас вуджöдöм. Со мый казьтылö Нёбдінса Виттор: "Миян пиысь медся сьöлöмаöн вöлі Жан Морöс. Сійö вöлі ачыс поэтöн, кöть сылы гижны вöлі некор: став сьöлöмнас сійö тышкасис коми школа вöсна, медым коми челядьöс школаясын велöдісны чужан кыв вылын. Но и этшаник кывбуръ-ясын кылö вылын культура, настоящöй поэтлöн мастерство. Но медся ёна ме помнита Жан Морöсöс кыдз критикöс. Сійö казявліс миян гижöдъясысь форма да содержание боксянь медся ичöт лöсяв-тöмторъяс да велöдіс, кыдзи колö гижны…"

1922 вося арсянь 1923 вося тулысöдз Иона Тимофеевич бурдöдчис медводз Кавказын, сэсся Крымын. Ыстыліс ёртъясыслы шог письмöяс: "Ме со тані нёльöд тöлысь нин куйла. Тыöй оз бурд, вöркъяс дурöны, сьöлöмöй омöль… Неуна кö эськö бурдышта – шань во-мöд кежлö… Думайта панны мыйкö ыджыдтор…"

Саридз дорысь локтігöн Москваын Иона Тимофеевич паныдасис Илля Васькöд, коді сэки студенталіс Москваса государственнöй университетын:

–Кыдз нин олан-вылан, Иона? Кыдзи дзоньвидзалуныд?

Иона вежыньтліс вомсö:

–Бурді.

Да петкöдліс справка, кöні пасйöма, мый туберкулёз воöма коймöд стадияöдз.

Усть-Сысольскö воöм бöрти ёртъ-ясыс гöгöрвоисны, мый бурмöм пыдди Ионалы нöшта на лёкмöма. Но мортыс бара на эз кöсйы сетчыны висьöмыслы. Пыр уджаліс, лöсьö-даліс коми гижöдъяс.

Со мый казьтылö Нёбдінса Виттор: "Кöть висьöмыс абу вöлі справитчöма, а нöшта ёнджыка босьтöма, Жан Морöс и сэки абу весьшöрö олöма. Вöчöма став петöм литературалы джуджыд анализ. Кор сійö облоноын (издательствоын) карса гижысьяс да учительстволöн собрание вылын вöчис сы йылысь кык час кузя доклад, ставным шензим: колö вöлі висьысь мортлы сэтшöм ыджыд да сьöкыд удж вöчны! Быдтор вылö сэки сійö сувтліс, мый инмö коми гижöдöдз: коми кыв, коми гижан форма да техника, газет комиöдöм, коми журнал лöсьöдöм вылö. Но медсясö – коми художественнöй литература вылö. Первой сетіс öтувъя донъялöм, сэсся торъя произведениеяс детальнöя (гöгöрбок) видлаліс: индаліс буръяссö, эрдöдаліс нелючкияссö. Пöшти став коми гижысьяс вылас сувтліс… Уна индöд-туйдöдъяс сэки сетіс коми гижысьяслы Жан Морöс…"

Öдва ловъянас нин Иона Чисталёв гижö рецензия сöмын на петöм "Выль туйöд" медводдза ыджыд хрестоматия вылö.

Кор Иона Тимофеевич кутіс гöгöрвоны, мый регыд ставыс помасяс, корö гöтырсö, мед кулöм бöрас сылысь шойсö сотас да разöдас Коми му пасьтала. А писö мед синмöс моз видзас да быдтас бур мортöн.

1923 вося сора тöлысьын (июньын) Иона Тимофеевичöс мöдöдісны Пöддельнöйса санаторийö. Сійö пыр на надейтчис: во мындатö пö, гашкö, удайтчас на олыштны да уджалыштны…

Июль тöлысьын Иона Чисталёв гижö ассьыс бöръя кывбурсö: "Гажа эськö тан дай…"

Гажа эськö тан дай,

Гажтöм тай меным!

Югыд шондібан дай,

Лов вылын пемыд.

Сюрс сё майбырöй дай,

Чужанін муöй!

Дзоньвидза дырöй дай,

Гортын олöмöй!

Пиöй да нылöй,

Эмбурöй – тырöн дай,

Другъяс чукöрöн.

Тöлысь мысти, 1923 вося июль 24 лунö, комын арöс тыртігöн Иона Чисталёв кувсис. Шойсö сотны чинаяс эз лэдзны…

А матö дас во мысти, 1934 воын Коми научно-исследовательскöй институтöн веськöдлысь И.И.Оботуров Коми обкомлöн бюроö гижö "Коми литератураын национал-шовинизмкöд омöля тыш нуöдöм йылысь" шыöдчöм, кöні торйöн пасйö, мый "Жан Морöс – абу сöветскöй писатель, а "эсерствуйтысь националист". Сэки Иона Чисталёв дор сувтісны Нёбдинса Виттор да Николай Попов (Жугыль): "Жан Морöс абу националист… Сійö сибöдіс революция да тшöтш сулаліс Сöвет власьт подув вылын. Мöд ногыс сійö эськö эз вермы вуджöдны коми вылö "Интернационал" да "Вы жертвою пали". Сійö вöлі коми школа веськöдлысьяс лыдын, вöлі Афанасий Маеговлöн ёртöн…"

1935 воын Иона Чисталёвлысь кывбуръяссö вöзйылісны киритны велöдчан программаысь.

1937 воын сылöн нимыс казьтывсис НКВД-лöн документъясын, öттшöтш "Коми комиссияын" водзмöстчысьяскöд: Афанасий Маегов, Николай Шахов, Василий Молодцов, Мария Молодцова, Александр Сидоров, Анатолий Чеусов, Вениамин Чисталёв. Быдöнöс на пиысь мыжтöг мыжалісны.

Сизимдас во чужöмсяньыс да нелямын во кулöмсяньыс виччысис Иона Тимофеевич, кор сылöн бур нимыс бöр паськыда пондас юргыны Коми муын…

* * *

Тавося кöч (сентябрь) 25 лунö Пöддельнöйын пасйисны Иона Чисталёвлысь 120-öд вося юбилейсö (кöть эськö, збыльвылас, некод стöчасö оз вермы висьтавны, кутшöм лунö чужлöма Иона Тимофеевич). Школаса велöдысь-велöдчысьяс абу жалитöмаöсь да быдса лун сиöмаöсь Иона Тимофеевичлы. И материалтö гижысь йывсьыд аддзöмаöсь (уналаö шыöдчылöмаöсь та могысь, но Помöсдін сиктса музейöн веськöдлысь, кывбуралысь Александр Шебырев да Сыктывкарса государственнöй университет музейöн веськöдлысь, профессор Майя Бурлыкина кындзи сэсся некод абу сетöма вочакывсö), и митингтö дасьтöмаöсь (зэра поводдя пондаыс школаас ковмис нуöдны, но гу вылас дзоридзьяс пуктыны век жö кежалім), и гажа да мыла сьылöм, и веж петкöдлана йöктöм лöсьöдöмаöсь. Зэв шоныд, сьöлöм вöрзьöдана казьтылан рыт артмис. Карса артистыд, сы выйöдз на дорö велалім, кöнкö, да, ми коддьöмыслысь оз нин куж шаньöдны-бурмöдны морöс пытшкöснымöс, кыдзи сиктсаыд.

Сё пасибö да муöдз копыр сиктса администрациялы, клубын зільысьяслы, школаса верстьö-поснилы, сиктсаяслы. А сэсся öд и некодöс, видзöда да, аттьöавнысö. Кöрткерöсса библиотекаысь, миян Гижысь котырысь да казьтыштöм нин Майя Ивановна Бурлыкинаысь кындзи, некод некытысь эз убöлит волыны юбилеясьнытö. Вöлім, кыдз шуласны, тэ да ме, кык пöдруга. Бур кöть, мый тайö жö лунас школаас муніс районса коми кыв велöдысьяслöн семинар, да накöд öтвылысь гажöдчим.

Ни районса администрацияысь, ни карса кодаркö министерствосьыс (культура ли, национальнöй политика ли) некод эз мыччысьлы. Да, пöлинö, культура министерствосьыд юбилей водзас волöмаöсь да Иона Чисталёвлöн гу вылас выль памятник сувтöдöмаöсь. Но мыйлакö ставсö тайöс гусьöн вöчöмаöсь, некодлы висьтавтöг ни юöрттöг, быттьö мыйкö лёктор ли позьтöмтор керöмаöсь…

Дерт, пöддельнöйсалы татшöм буртор вöчöмыд коркö бурöн жö бергöдчас. Но татшöм ыджыд Мортыдлы та ыджданик казьтылан луныд – йöз серам.

А мый и шензьынысö, мöдарö кö. Со Жан Морöслöн медбур ёрт Нёбдінса Витторлысь дзик нин регыд кутам пасйыны 125-öд вося юбилейсö, а сылöн нима драма театрын концерт петкöдлöм вылö кындзи сэсся республиканымлöн нинöм вылö сьöмыс пö абу. Ни гижысьлöн гу вылас ветлыны, ни чужан сиктас музейсö дзоньтавны, ни клубсö лöсьöдыштны.

Тайö мый на. Кывсьö, вермас пö и школаыс Нёб-дінас тупкысьны. Сэтчöс коми челядьсö пондасны рочмöм Шойнатыö гурйöдлыны…

Со мыйöдз воим… Коркö миян кодь жö коми йöз вийсьöмöн вийсисны, мед миян пармаын ас войтыр сёрнитіс ас кывйöн, мед сылöн вöлі ас литература. Ни сьöлöмнысö, ни ловнысö эз жалитны. Томсьыс-томöн кувласисны, томсьыс-томöн виалісны…

Миян кодь жö коми йöз да, вöлöм, абу миян кодь. И ас кывъяöсь, и ас – кутшöм на! – литератураным. Но оз ков нинöм тайö, вöлöм, миянлы. Мöд ним улын да мöд кывйöн миянлы, буракö, лöсьыдджык.

Со Жан Морöслысь, Тима Веньлысь, Нёбдінса Витторлысь, Кебраса Иванлысь да уна-уна мукöдлысь бур нимсö мырдöн юрвежысь вуштам. Тöдтöм-тöдана гуяссö, артмö, талялам. Коркö, бара-й, тöлксялам огö-а…

* Гижöдсö дасьтöма Майя Бурлыкина "Колыбельная Прометею, или Нювчимские Чисталёвы" небöг подув вылын.